Балабақшада және мектепалды сыныптарда тамақтануды ұйымдастыру, үстел басында тәртіп мәдениетін тәрбиелеу

Балабақшада және мектепалды сыныптарда тамақтануды ұйымдастыру, үстел басында тәртіп мәдениетін тәрбиелеу

  "Горький атындағы жалпы білім беретін мектеп"ММ-де  жылдық жоспарға сәйкес мектепке дейінгі топтар мен сыныптарда тақырыптық тексеру өткізілді:   

Әр жастағы топ-тәрбиеші Л. Н. Межова,

Мектеп алды сыныбы-мұғалімі Д. Д. Кузнецова 

Тексеру мақсаты: Балаларда тамақтанудың мәдени-гигиеналық дағдыларын тәрбиелеу арқылы салауатты өмір салты туралы құндылық түсініктерін қалыптастыру бойынша тәрбие-білім беру процесінің тиімділігін арттыру.

Талдауға арналған сұрақтар:

- еңбек қызметін ұйымдастыру үшін топта жағдай жасау (асхана бойынша кезекшілер бұрышының, жабдықтардың болуы)

- кезекшілердің қызметін бағалау (үстелдерді қою)

- педагогтың рөлі (тамақ ішуді ұйымдастыру кезіндегі басшылық)

- балалардың тамақтану дағдыларын, мәдени-гигиеналық дағдыларды меңгеруін бағалау

-балалардың асханалық этикеті, мәдени-гигиеналық дағдыларын тәрбиелеу мәселелері бойынша тәрбиеленушілердің отбасыларымен өзара іс-қимыл жасау (ата-аналар үшін стендтерде ақпараттың болуы))

Тексеру барысында анықталды:

Тексеру нәтижелері бойынша мыналар анықталды.

Мектепке дейінгі сыныптардағы балабақшадағы балаларды тамақтандыру әр жастағы топтардың күнделікті тәртібін қатаң сақтауға сәйкес жүзеге асырылады.

Мұғалімдер топтарда балаларды тамақтандыру жөніндегі жұмыс мұғалімнің басшылығымен жүзеге асатынын түсінеді және мыналардан тұрады:

 - тамақтану және тамақ дайындау кезінде қауіпсіз жағдай жасау;

  - балалардың тамақтану кезінде мәдени-гигиеналық дағдыларды қалыптастыру 

және де, дұрыс тамақтану балаларда пайдалы әдеттер қалыптастырады, тамақтану мәдениетінің негізін қалайтынын біледі..

Сондықтан мұғалімдер тамақтануға және асхана міндетін орындауға жағдай жасады: кезекшілік бұрышы, кезекшілік кестесі, атрибуттар бар  ( кезекшілерге арналған алжапқыштар, майлықтар, нан қораптары, майлықтар, тоқыма, дастархандар, тазартуға арналған шара). Кезекшілердің  бұрыштары эстетикалық көрініске ие, балалардың назарын аударады. Алайда, балабақшада кезекшілердің бұрыштарын жетіспейтін атрибуттармен толтыру, үстелден үгінділерді сүрту үшін қопсытқыш пен қылшақ қосу керек екендігі айтылды.     

Педагогтар балалардың еңбек қызметіне қатысуға ынтасын тәрбиелейді. Балабақшаның әр жастағы тобында тәрбиешілер балаларды өз бетінше тапсырмаларды орындауға итермелейді, балалардың асханада кезекшілікке қажетті іскерліктерін қалыптастыра бастайды: балалар асхананы түскі асқа жабуға көмектеседі (нан салғыштар, қасықтар қояды).  Балалар тамақты аяқтағаннан кейін шыны-аяқтарды өз бетінше алып, ересектерге көмек көрсететіні атап өтілді.

 Мектеп алды сыныптарында (мұғалімдер ) балалардың асхана бойынша кезекшілердің міндеттерін өз бетінше орындай білуін қалыптастыруды жалғастырады: балалар мата салфеткаларын ұқыпты орналастырады, нан салғыштар, тостағандар, тарелкалар қояды, қасықтар,шанышқылар бөледі. Тәрбиеші кезекшілік үрдісін бақылайды, егер балалар оң және сол жақтарынан шатастырса, асханалық құралдарды дұрыс таратуға үйретеді. Балалардың кезекшілікке, кезекшілердің киімін киюге деген ықыласы байқалды. Сондай-ақ, барлық балалар тамақ ішуді аяқтағаннан кейін ыдысты өз бетінше алып кетеді. 

  Балалар кезекшілікте асхананың міндеттерін адал орындайды, олар дастарқанға қалай қызмет көрсетуді біледі және тамақтанғаннан кейін оны ретке келтіреді.

Балалар тамақтың қалдықтарын тәрелкеден тазалайды және ыдысты табаны бойынша ұқыпты сұрыптайды, сол арқылы ересектермен бірлескен іс-әрекетке қатыса отырып, тәрбиешінің көмекшісіне көмек көрсететіні белгіленген.

 Педагогтар балаларға тамақ ішу кезінде басшылық жасайды. Балалардың  үстел үстіндегі жүріс-тұрысын, асхана құралдарын дұрыс пайдалануын қадағалайды, дәмді дайындалған тағамға назар аударады, жеке тәсілді жүзеге асырады. Алайда, тәрбиешілер балаларға тағамдардың атауларын әрдайым хабарламаса, аспаздың тағамдарды дайындау үшін қандай тағамдарды қолданғаны туралы әңгімелемейді (алдын ала жұмыс), сондай-ақ аспаздың аты мен әкесінің атын еске түсірмейді.

Барлық жастағы балаларда тамақ ішу дағдысы қалыптасады: балалар тағамды аздап алады, жақсы шайнайды, тамақ кезінде сөйлесуге болмайтыны  біледі. Барлық балалар асханалық құралдарды, майлықтарды пайдаланады, тамақ үшін алғыс білдіреді, ересектерге өтініш жасайды (қосқаны үшін).

Алайда, жас және орта жастағы балалар тамақтану кезінде мінез-құлық ережелерін сақтайтындығы айтылды. Ал мектепке дейінгі сыныптардағы балалар әңгімелесуге, тамақтану кезінде шу шығаруға мүмкіндік береді, балалардың мінез-құлқы жақсы қалыптаспаған. Барлық балалар мұқият тамақтанбайды, бәрі бірдей пышақты қалай қолдануды білмейді, оларға қолдарымен (шұжықтар) тамақ алуға және еске салғыш майлықтарды қолдануға болады. Тәрбиешілер күнделікті жұмысты жүргізеді және дұрыс тамақтану дағдыларын жетілдіруді жалғастырады.

Мектепке дейінгі мекемеде балалардың тамақтануын ұйымдастыру баланың отбасында дұрыс тамақтануымен үйлесуі тиіс. Осы мақсатпен әр жас тобында "мәзір" бар, ата-аналар үшін бала күн бойы МДҰ-ға күн сайын іліп қойған тағам туралы ақпарат бар. Барлық топтардың тәрбиешілері балалардың тамақтануы туралы мәселеге байыпты қарайды. Стендтерде ақпарат үнемі жаңартылып отырады, отбасылармен балалардың дәмдік талғамдары мен жеке ерекшеліктері туралы жеке әңгімелер жүргізіледі (тағамдық аллергия, диатездер аурулары бар балалар), сондай-ақ балаларда мәдени-гигиеналық дағдыларды тәрбиелеу мәселелері бойынша кеңестер жүргізіледі. Осылайша, ата-аналардың сұраныстарын ескере отырып, тәрбиеленушілердің отбасыларымен асхана этикеті мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасау жұмыстары уақытында жүргізілетінін атап өтуге болады.

   Жұмысты ұйымдастыру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар:  

1. Барлық жас ерекшелік топтарының тәрбиешілері өз тобының жас ерекшеліктеріне сәйкес балалардың тамақтану дағдыларын қалыптастыру, мәдени-гигиеналық дағдыларын тәрбиелеу бойынша жұмысты жалғастырсын.

                                                                                                 Оқу жылы ішінде

1. Маковская Л. Ю. және Керимхан Е. мұғалімдеріне стол басында өзін-өзі ұстау дағдыларын қалыптастыру бойынша жұмысты күшейту, тамақ мәдениетін жетілдіруді жалғастыру: асханалық құралдарын (шанышқы, пышақ) дұрыс пайдалану.

оқу жылының соңына дейін

1. Барлық топтардың педагогтарына әңгімелесу, ойын – сабақтар өткізу, тақырыптық жобалардың өтуін жоспарлау, асхана этикеті мәселелері бойынша дидактикалық және көрнекі материалдарды жаңарту. тақырып бойынша әдеби шығармалардың (өлеңдер, жұмбақтар, тақпақтар, әңгімелер) жинағын толықтыру және балалармен жұмыста пайдалану.                                                                                                              Оқу жылы ішінде
2. Осы мәселе бойынша тәрбиеленушілердің отбасыларымен өзара іс-қимыл жасау бойынша жұмысты жалғастыру.